ხობელი ენათმეცნიერი ეკა დადიანი

  ენათმეცნიერი ეკა დადიანი 1970 წლის 6 სექტემბერს დაიბადა ხობის რაიონის სოფელ ქვემო ქვალონში. ქვემო ქვალონის საშუალო სკოლის დამთავრების შემდეგ, სწავლა განაგრძო აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ისტორია-ფილოლოგიის ფაკულტეტზე. ეკა დადიანი 90-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომის (მონოგრაფიები, სახელმძღვანელოები და სხვა.) ავტორია. მეცნიერის სამეცნიერო ინტერესების სფეროს ქართველური ენათმეცნიერება, დიალექტოლოგია, ქართული ენის მორფოლოგია და ლექსიკა წარმოადგენს.

განათლება და სამეცნიერო ხარისხები:

აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ისტორია-ფილოლოგიის ფაკულტეტი ქართული ენის, ლიტერატურისა და ისტორიის სპეციალობით (1988-1993 წწ.);

ფილოლოგიის მეცნიერებათა კანდიდატი (ქართველური ენები - 10.02.08).  საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის არნ. ჩიქობავას სახელობის ენათმეცნიერების ინსტიტუტი. 2001 წ.

 1993-2011 წწ. - აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ქართველური დიალექტოლოგიის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის მეცნიერ-თანამშრომელი;

2006 წლიდან - აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ქართული ენისა და ზოგადი  ნათმეცნიერების დეპარტამენტის ასოცირებული პროფესორი.

2012-2016 წ. - აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრის ქართველური დიალექტოლოგიის სამეცნიერო-კვლევითი მიმართულების კოორდინატორი.

2017 წლიდან - აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ქართველოლოგიის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრის ხელმძღვანელი.

 სამეცნიერო შრომები, მონოგრაფიები და სახელმძღვანელოები:

ა) სტატიები:

Ø ე.  დადიანი, მასალები მეგრული ლექსიკონისათვის - IIIჟურნ. ქართველური მემკვიდრეობატ. XXIV, ქუთაისი, 2020 (იბეჭდება).

Ø ე.  დადიანი, საერთო დიალექტური ლექსიკა ქართლურსა და მეგრულში; ქუთაისის ილია ჭავჭავაძის სახელობის საჯარო ბიბლიოთეკის „წელიწდეული“, XI, ქუთაისი. 2019. გვ. 31-40.

Ø დადიანი, მ. მიქაუტაძე, თურქული ტოპონიმები ტაოში (ხევაი, ქვაბაი, ბალხი), ონომასტიკური კრებული, სამცხე-ჯავახეთის სახლმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტი, ახალციხე, 2019.

Ø ე. დადიანი, „პირობითის“ ფორმათა წარმოების ზოგიერთი ასპექტი მეგრულში: ზ.ფურცხვანიძე, ს. შმიტი, ი. ვაშაკიძე, ჟ. ფეიქრიშვილისადმი მიძღვნილი კრებული: ქართველოლოგია, ქართოსფერო, ქართოფონია (ენა, კულტურა და იდენტობა), საერთაშორისო სამეცნიერო გამომცემლობა „Cuvillier Verlag Göttingen“, გიოტინგენი, 2019, გვ. 117-123. E. Dadiani, Some Aspects of the Conditional Screeves in Megrelian. Z. Pourtskhvanidze, Sophia Alice Schmiti, Iveta Vashakidze, Kartvelology, Kartosphere, Kartophony (Language, Culture and Identity), The festschrift dedicated to Prof. JuJuna Peikrishvili. Cuvilier Verlag Gottingen - International wissershaftlicher Fachverlag. Gottingen 2019, 117-123.

Ø სივრცული და დროითი მიმართების აღმნიშვნელი ზმნისართები ტაოელ ქართველთა მეტყველებაში: ჟურნ. ქართველური მემკვიდრეობა, ტ. XXIII, ქუთაისი, 2019.

Ø ე. დადიანი, მ. მიქაუტაძე, ზმნური ფორმები ნიკოლოზ ბარათაშვილის შემოქმედებაში; ნიკოლოზ ბარათაშვილის დაბადებიდან 200 წლისთავისადმი მიძღვნილი კრებული, ზუგდიდი, 2018. გვ. 31-41.

E. dadiani, M. Mikautadze, Some of the Verb Forms in Nikoloz Baratashvili’s Poetry. Journal Dedicated to the 200th Anniversary of Nikoloz Baratashvili. Zugdidi, 2018. P. 31-41.

Ø    ე. დადიანი, მ. თედორაძე, ტ. ფუტკარაძე, აკადემიკოსი არნოლდ ჩიქობავა სკოლაში მეგრულად და სვანურად სწავლების წინააღმდეგ /ქართველური ქვესისტემების ადგილი საქართველოს საჯარო სკოლებში/, ქართველოლოგიის აქტუალური პრობლემები, VII, 2018, 80-105E. Dadiani, M. Tevdoradze, T. Putkaradze – Academician Arnold Chikobava opposed the teaching of Mingrelian and at school /Place of Kartvelian Subsystems ingeorgian Public schools). Actual Problems of Kartvelology, Volume VII. Tbilisi, 2018. p. 80-105.

Ø    ე. დადიანი, მ. მიქაუტაძე, მასალები იმერული ლექსიკონისათვის (ქუთაისური მეტყველების მიხედვით); ქუთაისის ილია ჭავჭავაძის სახელობის საჯარო ბიბლიოთეკის „წელიწდეული“, X, ქუთაისი. 2018გვ. 97-105 .

E. dadiani, M. Mikautadze, Materials  for the Imeretian dictionary (acording to the Kutaisi speech). Annual of Kutaisi scientific Library, X, Kutaisi, 2018, p. 97-105.

Ø ე. დადიანი, მ. მიქაუტაძე, ტაოური დიალექტური ლექსიკისათვის. ჟურნ. ქართველური მემკვიდრეობა, ტ. XXII, ქუთაისი, 2018. გვ.41-50.

E. Dadiani, M. Mikautadze, On Vocabulary of Taoan Dialect. Kartvelian Heritage, XXII, p. 41-50. https://www.atsu.edu.ge/EJournal/Kartvelology/index.php

Ø    ე. დადიანი, ზმნური მავრცობი ა ტაოურში, ჟურნ. ქართველური მემკვიდრეობა, ტ. XXI, ქუთაისი, 2017. გვ. 90-97.

E. Dadiani, Verbal Emphatic/Extending Vowel –a in Taoian. Kartvelian Heritage, XXI. Kutaisi, Akaki Tsereteli state University. https://www.atsu.edu.ge/EJournal/Kartvelology/index.php

Ø    ე. დადიანი, ლ. ხაჭაპურიძე,  ზოგი სიტყვაფორმისათვის „ვეფხისტყაოსანში”; შოთა მესხიას ზუგდიდის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტი, რუსთველის საიუბილეო თარიღისადმი მიძღვნილი კრებული, ზუგდიდი, 2017 გვ. 41-53.

E. Dadiani, L. Khachapuridze, For some wordforms in “The Knight in the Panther’s Skin”. Shota Rustaveli. Anniversary volume of scientific works, Zugdidi, 2017. Shota Meskhia state teaching University of Zugdidi.

Ø    ე. დადიანი, მავრცობი ა ხმოვანი ქართული ენის ტაოურ დიალექტში; აწსუ ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციის „თანამედროვე ინტერდისციპლინარიზმი და ჰუმანიტარული აზროვნება” მასალები, ქუთაისი, 2017.

E. Dadiani, Extending/emphatic Vowel a in Taoan Dialect of Georgian Language. III International Scientific Conference “Modern Interdisciplinarism and Humanitarian Thinking” will be held at Akaki Tsereteli State University on 13-15 October 2017.

Ø    ტ. ფუტკარაძე, ე. დადიანი, ქართველურ ენობრივ ვარიანტთა (ქვესისტემათა კვალიფიკაცია და კლასიფიკაცია, საქართველოს საპატრიარქოს წმიდა ანდრია პირველწოდებულის სახელობის ქართული უნივერსიტეტის შრომები, III, თბ., 2017 (გვ. 80-105).

T. Putkaradze, E. Dadiani, Qualification and Clasification of Kartvelian Linguistic variants (Subsystems); Proceedings of the Georgian University, Volume III. Tbilisi, 2017. p. 80-105

Ø    М. Ю. Микаутадзе, Е. А. Дадиани, Актуальные проблемы обучения иностранцев грузинскому языку, Иностранные языки в вузе и школе, Сборник статей, Витебский государственный университет имени П.М. Машерова, 2017 года (с. 260-262).

M. Mikautadze, E. Dadiani, Actual problems of the Georgian language learning to foreigner. Collection of  the Articles; P.M. Masherov State University; Vitebsk. 2017.

Ø    ე. დადიანი, ტ. ფუტკარაძე, სილოვან ხუნდაძის „ქართულ გრამატიკაში” შეტანილი მეგრულ-სვანური მასალის შესახებ, ჟურნ. ქართველური მემკვიდრეობა, ტ. XX, ქუთაისი, 2016 (გვ. 85-92).

E. Dadiani, T. Putkaradze, On Megrelian-Svan Materials Presented in Silovan Khundadze’s “Georgian Grammar”. Kartvelian Heritage, XX, p. 85-92.

https://www.atsu.edu.ge/EJournal/Kartvelology/index.php

Ø ე. დადიანი, უწყვეტლის ფორმათა წარმოება ტაოურში, ილია ჭავჭავაძის ქუთაისის სამეცნიერო ბიბლიოთეკის ჟურნ. წელიწდეული, ტ. VIII, ქუთაისი, 2016 (გვ. 107-114).  

E. Dadiani, Forming Past Continuous form of the verbs with –av/-am suffixes in Imerkheuli and Tao dialect.  Annual of Kutaisi scientific Library, VIII, Kutaisi, 2016.

Ø    ე. დადიანი, მ. მიქაუტაძე, ხარისხის ფორმათა წარმოება ტაოურსა და იმერხეულში, გორის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტის შრომები. 2015.

E. Dadiani, M. Mikautadze, Formation of degrees of  Comparison in Taoian and Imerkhevian. Proceedings of the Cori State theching University. 2015.

Ø ე. დადიანი, III პირის (ჩვენებით) ნაცვალსახელთა წარმოების თავისებურებები ტაოურში, ილია ჭავჭავაძის ქუთაისის სამეცნიერო ბიბლიოთეკის ჟურნ. წელიწდეული, ტ. VII, ქუთაისი, 2015 (გვ. 107-114).

E. Dadiani, For peculiarities of III person (demonstrative) pronouns in Tao dialect. Annual of Kutaisi scientific Library, VII, Kutaisi, 2015.

Ø ე. დადიანი, სოფელ ბალხის (თურქ. Balcili) მიკროტოპონიმია, ონომასტიკური კრებული, სამცხე-ჯავახეთის სახლმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტი, 2015. გვ. 105-112.

 E. Dadiani, Micro-Toponymy of the village Balkhi (Balcili)„Onomastical collection“- Akhaltsikhe. 2015. 105-112.

Ø ლ. ავალიანი, ე. დადიანი, არაბული ლექსიკა ქართულ ფრაზეოლოგიურ ერთეულებში (თ. სახოკიას „ქართული ხატოვანი სიტყვა-თქმანის” მიხედვით), ჟურნ. ქართველური მემკვიდრეობა, ტ. XIX, ქუთაისი, 2015 (გვ. 22-30).

L. Avaliani, E. Dadiani, Arabic Lexical Units in Georgian Phraseologisms (according to T. Sakhokia’s Figurative Words and Expressions). Kartvelian Heritage, XIX, 2015 (P.22-30). https://www.atsu.edu.ge/EJournal/Kartvelology/index.php

Ø ე. დადიანი, აწმყოს ფუძის წარმოებისათვის ტაოურ დიალექტში, II საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციის „თანამედროვე ინტერდისციპლინარიზმი და ჰუმანიტარული აზროვნება” მასალები,  ქუთაისი, 2015.

E. Dadiani, Derivation of the Present Form Root Taoian Dialect. II International Scientific Conference in Human Sciences “Modern Interdisciplinarizm and Humanitarian Thinking”. Materials.  Kuataisi, 2013.

Ø ე. დადიანი, სოფელ ქვაბაის (თურქ იუქსექობა, ტაო) ტოპონიმია, ონომასტიკური კრებული, ახალციხე, 2014. გამომცემლობა „ახალციხის უნივერსიტეტი”, გვ. 49-61.

E. Dadiani, Toponymy of Tao - Kvabai (Turkish Yuksekoba)„Onomastical collection“- Akhaltsikhe. 2014. პ. 49-61.

Ø ე. დადიანი, ფერთა აღმნიშვნელი ლექსიკა ტაოურში, ილია ჭავჭავაძის სახელობის ქუთაისის სამეცნიერო ბიბლიოთეკის ჟურნალი „წელიწდეული", ტ. VI,  ქუთაისი, 2014, გვ. 78-83.

E. Dadiani, Lexis denoting colors in Tao dialect. Annual of Kutaisi scientific Library, VI, Kutaisi, 2014 (p. 78-83). https://www.atsu.edu.ge/EJournal/Kartvelology/index.php

Ø ე. დადიანი, გ. ქამუშაძე, სპეციფიკური შესიტყვებებისათვის ტაოურში, კრებული „ქართველური მემკვიდრეობა”, ტ. XVIII, ქუთაისი, 2014 (59-63).

E. Dadiani, G.Kamushadze, On Specific Collocations in Taoan. Kartvelian Heritage, v. XVIII, Kutaisi, 2014. (59-63).  https://www.atsu.edu.ge/EJournal/Kartvelology/index.php

Ø ლ. ავალიანი, ე. დადიანი, არაბული წარმოშობის ლექსიკა ქართულ ჟარგონში, კრებული „ქართველური მემკვიდრეობა”, ტ. XVIII, ქუთაისი, 2014 (21-28).

L. Avaliani, E. Dadiani, Vocabulary of Arabic origin in Georgian Slang. Kartvelian Heritage, v. XVIII, Kutaisi, 2014. (21-28).  https://www.atsu.edu.ge/EJournal/Kartvelology/index.php

Ø ე. დადიანი, ზოგი ლექსიკური ერთეულის სემანტიკური ცვლილებისათვის ტაოურში, ილია ჭავჭავაძის სახელობის ქუთაისის სამეცნიერო ბიბლიოთეკის ჟურნალი „წელიწდეული", ტ. V,  ქუთაისი, 2013 (104-108).

E Dadiani, On Semantic changes of some lexical units in Taoan. Annual of Kutaisi scientific Library, V, Kutaisi, 2013 (p. 104-108).

Ø  ე. დადიანი, -ც ნაწილაკიანი ფორმები ტაოურში, კრებ. ქართველური მემკვიდრეობატ. XVIIქუთაისი, 2013 (გვ. 118-122). გამომცემლობა „ქუთაისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი“.

E. Dadiani, Form with –c Particle in Taoan. Kartvelian Heritage, v. XVII, Kutaisi, 2013 (p. 118-122).  https://www.atsu.edu.ge/EJournal/Kartvelology/index.php

Ø  ტ.ფუტკარაძე, ე.დადიანი, ქ.გურჩიანი, ქართველური არქიფორმები, ქართველური ენობრივი სამყაროს სეგმენტაციის საკითხი და ქართული ენის თანამედროვე გამოწვევები. კრებ. ქართველური მემკვიდრეობატ. XVIIქუთაისი, 2013 (გვ. 309-315). გამომცემლობა „ქუთაისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი“.

T. Putkaradze, E Dadiani, K. Gurchiani, Archi-forms, Issue os Segmentation of the Kartvelian Linguistic Worls and Current Challenges of the Georgian Language. Kartvelian Heritage, v. XVII, Kutaisi, 2013 (p. 309-315).  https://www.atsu.edu.ge/EJournal/Kartvelology/index.php

Ø  ე. დადიანი, მ. გვაზავა, რ. შეროზია, რეგიონული ან უმცირესობის ენების შესახებ - ევროპული ქარტია და საქართველო; ქართველოლოგიის აქტუალური პრობლემები, ტ. II, თბ., 2013 (გვ. 44-50).  

E. Dadiani, M. Gvazava, R. Sherozia, European Charter on Regional and  Minority Languages’ and GeorgiaActual Problems of KartvelologyII, 2013, p. 44-50.

Ø  ე. დადიანი, მ. მიქაუტაძე, სოფელ ხევაის (ტაო) მიკროტოპონიმია. ონომასტიკური კრებული, ახალციხე-თბილისი, 2013. Gv. 45-58.

E.Dadiani; M.MiqautadzeMicro-Toponymy of the village Xevai (Tao). Akhalcikhe-Tbilisi, 2013.

Ø  ე. დადიანი, ტაოური მეტყველების თავისებურებები (პაუზის შემავსებლების მიხედვით); საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციის „თანამედროვე ინტერდისციპლინარიზმი და ჰუმანიტარული აზროვნება“ მასალები, ქუთაისი, 2013 (გვ. 16-21).

E. dadiani, Specificities of Taoan Speech (According to the Fillers); International Sympozium “Modern interdisciplinarizm and Humanitarian Thinking” Materials, Kutaisi, 2013.

Ø ე. დადიანი, დავით კლდიაშვილის “ქამუშაძის გაჭირვების“ ენობრივი თავისებურებანი (ე.წ. ფილერების მაგალითზე). ლიტერატურული დიალოგები - VI, დავით კლდიაშვილის დაბადებიდან 150 წლისთავისადმი მიძღვნილი კრებული, ქუთაისი, 2013. (გვ. 154-159) გამომცემლობა „ქუთაისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი“.

Some linguistic peculiarities of David Kldiashvili’s “The Misfortunes of Qamushadze”  (On the examples of so-called pause fillers). Collection. Kutaisi, 2013. P. 154-159.

Ø ე. დადიანი, თურქული კალკირებული შესიტყვებანი იმერხეულ დიალექტში, საერთაშორისო სიმპოზიუმის „კავკასიის ხალხთა ფოლკლორი და ლინგვოკულტუროლოგია“ მასალები. თბილისი, 2012 წელი.

E. dadiani, Turkish Calqued word combinations in Imerkhevian; International Sympozium “Folklore and Lingvo-Culturology of the Caucasian Peoples” Materials, Tbilisi, 2012.

Ø ე. დადიანი, გ. ქამუშაძე, ქართული ენის ტაოური დიალექტის ზოგი სინტაქსური თავისებურება, საერთაშორისო სამეცნიერო ჟურნალი "განათლება", თბილისი, #4, 2012. (გვ. 44444) გამომცემლობა „მერიდიანი“.

E. Dadiani, G. Qamushadze, Some Syntactical Features of Georgian Language’s Dialect of Tao.

Ø ე. დადიანი, მასალები მეგრული ლექსიკონისათვის - IIქართველური მემკვიდრეობატ. XVIქუთაისი, 2012 (გვ. 48-53). გამომცემლობა „ქუთაისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი“

E. Dadiani, Materials for Dictionary of Megrelian – II, Kartvelian Heritage, XVI, p. 48-53. Publishing  House “Kutaisi state University”. 2012https://www.atsu.edu.ge/EJournal/Kartvelology/index.php

https://gnostikosi.blogspot.com/2021/02/blog-post_8.html?fbclid=IwAR1ggnC5Yp65ABoWY495NaVbHkRe2PZ5Kznc0XzoMaOMfozSe6naG1CcFFM