ცნობილი მეცნიერი, ზოია ცხადაია დაიბადა 1944 წელს ქალაქ ხობში. სწავლობდა ქ. ხობის საშუალო სკოლაში. ხობის სკოლიდან გადავიდა (დამამთავრებელი კლასი) ნოჯიხევის საშუალო სკოლაში, რომელიც დაამთავრა ვერცხლის მედალზე. ჰუავს მეუღლე და ორი შვილი. არის ფილოლოგიის აკადემიური დოქტორი.
წლებია სამეცნიერო საქმიანობას ეწევა შოთა რუსთაველის ქართული ლიტერატურის ინსტიტუტის, ლიტერატურის განყოფილებაში.
გამოქვეყნებული შრომები:
წიგნები:
ირაკლი აბაშიძის ლირიკა, გამ. "მეცნიერება", 1986.
XX საუკუნის ქართული ლირიკის ისტორიიდან, გამ "მერანი", 2006.
XX საუკუნის ქართული ლირიკის ისტორიიდან, გამ "მერანი", 2006.
შრომები:
1. "შტრიხები პორტრეტისათვის" (გ. ლეონიძე) – ჟ. მნათობი, 2000 წ. #11-12.
2. "გ. ლეონიძის რამდენიმე ლექსის ტექსტოლოგიური სიზუსტისათვის", "გიორგი ლეონიძე" _ შოთა რუსთაველის ლიტ. ინსტიტუტის კრებული, მიძღვნილი გ. ლეონიძის დაბადებიდან 100 წლისთაისადმი, 2000.
3. 2001 წლის ლიტერატურათმცოდნეობა და კრიტიკა XX საუკუნის ქართული მწერლობის შესახებ, "მნათობი", 2003, #3-4.
4. პოეტის პორტრეტი (ვიქტორ გაბესკირია), "მნათობი", 2003, #11-12.
5. ქართული საბავშვო პოეზია (1860-1920 წ.წ.), ნაწ. I, ლიტერატურული ძიებანი, XXIV, 2003.
7. ნიკო სამადაშვილის გაუთენებელი გზა, ჟ. "კრიტერიუმი", 2004, #11-12
8. "საქართველოს მომავალს ველოდები" (ბ. ხარანაული, პოეზია) ჟ. "არილი", 2004, # 7-8.
9. პოეზია _ ტანჯვის ხელოვნება (ბესიკ ხარანაულის ლირიკა), ჟ. "მნათობი", 2004, # 7-8.
10. თაობის ბედისწერა (მ. გელოვანი, ს. ისიანი, ვ. უბილავა, გ. ნაფეტვარიძე), ჟ. "ცისკარი", 2004, #1-2.
11. სიკვდილი - გზა სრულყოფისაკენ (კ. გამსახურდიას "დიდოსტატის მარჯვენა"), შოთა რუსთაველის ლიტ. ინსტიტუტის კრებული მიძღვნილი კონსტანტინე გამსახურდიას დაბადების 100 წლისთავისადმი, 2004.
12. შოთა ჩანტლაძის პოეზიის ძირითადი ასპექტები, კლასიკური და თანამედროვე ქართული მწერლობა, # 11, 2005.
13. არა მარტო ქუჩის ბიჭების გასაგონად (გიგი სულაკაურის პოაზია), გაზ. "ჩვენი მწერლობა", 2002, # 48, 29 XI; ჟ. "კრიტკა", 2005.
14. 70-იანი წლების პოეზიის ძირითადი ტენდენციები, "კავკასიური მაცნე", # 13, 2005.
15. ქართული ლექსის განახლებისათვის, ლიტერატურული ძიებანი, XXVI, 2005.
16. ლადო ასათიანი (პორტრეტი), ლიტერატურული ძიებანი, 2006, XXVII.
17. ქართული პოეზიის ოქრობიჭები (მეორე მსოფლიო ომში დაღუპული ქართველი პოეტები), ჟ. "გუმბათი", 2007, # 50.
18. 2006 წლის ლიტერატურათმცოდნეობა და კრიტიკა, ჟ. "მნათობი", 2007, # 6.
19. ანა კალანდაძე (პორტრეტი), ჟურნალი "ფიროსმანი", თურქეთი, 2007; სჯანი, 2007, # 8.
20. ქართული პოეზიის ირონიულ-პაროდიული შენაკადი (კ. ჭანტურია, ვ. ჯავახაძე), ლიტერატურული ძიებანი, 2008, XXIX.
21. 1937 წლის ლიტერატურული პრესა, ჟ. "გუმბათი", 2008, # 14.
22. "მოგზაურობა საკუთარი სულის გარშემო" (ზვიად რატიანის პოზია), კრიტიკა, 2008, # 3.
23. რაულ ჩილაჩავას პოეზიის საშუალება და მიზანი, ჟ. "თანამედროვეობა" (Сучаснისმь), უკრ. ენაზე, კიევი, 2008, # 10.
24. "ვსულდგმულობ, როგორც განდეგილი" (რაულ ჩილაჩავას პოეზიის შესახებ), რაულ ჩილაჩავას წიგნში "უვადო მივლინება", გამ. "ზელტა რუდენს", რიგა, 2009.
გაზეთები:
1. "გაფრინდა, გაქრა ჩემი წლებიც, ჩემი ცხოვრებაც" (ირაკლი აბაშიძე), გაზ. "ლიტერატურული საქართველო", 1999, 26.XI.
2. "ეს გახსენება ახლა სულ სხვაა"... (ქეთევან ირემაძე), გაზ. "ლიტერატურული საქართველო", 2002, 25-31.X. # 43.
3. პოეტის თვალსაწიერი (მანანა ჩიტიშვილი), გაზ, "კალმასობა", 2004, # 8(82).
4. წუთისოფელს კაცად შერჩა ბოლომდე (ვ. გაბესკირია), გაზ. "საქართველოს რესპუბლიკა", 2003, 16. VIII; გაზ. "მახარია", 2003, # 10-11.
5. "შენ დაუმკვიდრე უფალო", გაზ. "ლიტერატურული საქართველო", 2001, 10-16 აგვისტო, # 32.
6. ჭაბუკი მარადისობიდან (მირზა გელოვანი), გაზ. "საქართველოს რესპუბლიკა", 2004, 8. X. # 234.
7. "ვარ უსასრულო სამყაროში სომად გაბ,ული" (გივი ალხაზიშვილი), გაზ. "ლიტერატურული საქართველო", 2004, 26.V.
8. "ვერ მოვუგონე სიხარულს ბოლო" (თამაზ ბაძაღუა), გაზ. "24 საათი" (წიგნები), 2005, 29.VII.
9. რეკვიემი ცოცხლებისათვის (გენო კალანდიას ლირიკა), გაზ. "ლიტერატურული საქართველო", 2005, 21.X. # 37.
10. არითმიული ქარების სამყაროში (დავით მჭედლური), გაზ. "ლიტერატურული საქართველო", 2005, 14.I.
11. "და სიკვდილივით პირდაპირი ჩემი სტრიქონი" (იზა ორჯონიკიძე), გაზ. "კალმასობა", 2005, # 3.
12. ლექსი _ როგროც გულის ჭრილობა (დალილა ბედიანიძე), გაზ. "კალმასობა", 2006, # 1.
13. ვსულდგმულობ, როგორც განდეგილი (რაულ ჩილაჩავა, პორტრეტI), "მწერლის გაზეთი", 2007, # 10.
14. რაც უთქმელი დარჩა (გ. ლეონიძე), "მწერლის გაზეთი", 2007, # 3.
15. "ზამთრის ქვეყნიდან გადმოვდივარ აპრილის თვეში" (ვახტანგ ხარჩილავა), "მწერლის გაზეთი", 15-20. 04. 2008.
კვალიფიკაციის ასამაღლებელი საერთაშორისო კურსები, სემინარები, ტრენინგები: ეროვნული საგამოცდო ცენტრის საკვალიფიკაციო ტრენინგები 2005-2008 წ.წ.
მონაწილეობა ეროვნული გამოცდების კომისიაში 2005-2008 წწ.
მონაწილეობა ადგილობრივ და საერთაშორისო კონფერენციებში, სიმპოზიუმებში, ექსპედიციებში:
1. საერთაშორისო სიმპოზიუმი _ `ტოტალიტარიზმი და ლიტერატურული დისკურსი~ _ `მედროვის პარადიგმატული სახე პოლიკარპე კაკაბაძის კომედია `ლოპიანეს~ მიხედვით _ თბ., 2009.
2. მეორე საერთაშორისო სიმპოზიუმი _ `ლიტერატურათმცოდნეობის თანამედროვე პრობლემები~ _ `ინტერტექსტუალური ძიებანი თანამედროვე ქართულ პოეზიაში~, თბ., 2008.
3. შოთა რუსთაველის ქართული ლიტერატურის ინსტიტუტის ლიტერატურის განყოფილების სამეცნიერო სესია _ `1937 წელი და ქართული მწერლობა~ _ `1937 წლის ლიტერატურული პრესა~, თბ., 2008.
ლოკალური და საერთაშორისო სამეცნიერო-სასწავლო გრანტები, პროექტები, პროგრამები:წარდგენილი - `ტოტალიტარული ტექსტი და ლიდერის კონცეპტი~ (2009), შემსრულებელი.
`კომუნისტური აგიოგრაფია~ (2009), შემსრულებელი. წარდგენილი, მაგრამ დაუფინანსებელი პროექტები: "ქართველ კლასიკოსთა რჩეული ანოტირებული ბიბლიოგრაფია" (2007), შემსრულებელი.
