ხობის მონასტერი: ვამეყ I დადიანის ეგვტერი-სამლოცველო
ხობის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების მონასტერი მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა დადიანთა საგვარეულოს ცხოვრებაში, როგორც მათი სამარხი და კულტურული ცენტრი. ვამეყ I დადიანმა (ოდიშის ერისთავი 1384-1396 წწ.) განსაკუთრებული კვალი დატოვა ამ ტაძრის ისტორიაში.
ვამეყ I დადიანის მინაშენი/ეგვტერი
* აშენების მიზანი: ვამეყ I დადიანის ბრძანებით ტაძარს სამხრეთიდან მიაშენეს მინაშენი (ეგვტერი).
* საძვალე: ეს მინაშენი სპეციალურად იყო განკუთვნილი ვამეყის მშობლებისა და დის დასაკრძალად. ის, ისევე როგორც სხვა მინაშენები, სამარხ ეგვტერს წარმოადგენდა.
* არქიტექტურული მნიშვნელობა: ამ მინაშენის აგებამ მნიშვნელოვნად შეცვალა ტაძრის თავდაპირველი იერსახე და მიუთითებს დადიანთა მზარდ გავლენასა და პატივისცემაზე ამ სალოცავის მიმართ.
ფრესკები და წარწერები
ვამეყ I დადიანის ეპოქა უკავშირდება ტაძრის შიდა მოხატვის მნიშვნელოვან ეტაპს. სამხრეთ მინაშენში (ეგვტერში) არსებობდა მისი ოჯახის ფრესკული პორტრეტები და წარწერები, რომლებიც მოგვითხრობდნენ ამ ნაგებობის აშენების მიზეზებსა და მიზნებს.
* ამ მინაშენის ერთ-ერთ კედელზე, სავარაუდოდ, გამოსახული იყო ვამეყი მისი მშობლებითა და დითურთ.
* ერთ-ერთი წარწერა გვაუწყებს, რომ ვამეყმა ეს ეკვდერი ღვთისმშობელს შესწირა.
ამგვარად, ვამეყ I დადიანის ეგვტერი წარმოადგენს დადიანთა საგვარეულო საძვალის ნაწილს და მძლავრად ასახავს მათ მფარველობას ხობის მონასტრისადმი XIV საუკუნის მიწურულს.
ვამეყ I დადიანი (გ. 1396) — ოდიშის ერისთავი 1384-1396 წლებში, ძე გიორგი II დადიანისა. ჰქონდა ერისთავთერისთავისა და მანდატურთუხუცესის ტიტული. ასე იწოდება ვამეყი ხობის მონასტრის კედლის წარწერაში და, ასევე, წალენჯიხისა და ჯუმათის მთავარანგელოზის ამჟამად დაკარგული ხატების წარწერებში.
ვახუშტი ბატონიშვილის მიხედვით, ვამეყის დამორჩილებას ცდილობდა იმერეთის განდგომილი ერისთავი გიორგი I, რომელმაც 1398 წელს თავი მეფედ გამოაცხადა. 1392 წელს ვამეყმა დაამარცხა გიორგი, რომელიც ამ ბრძოლაში დაიღუპა. ამის შემდეგ დადიანის თანადგომით საქართველოს მეფემ გიორგი VII-მ შეძლო თავისი ძალაუფლების განმტკიცება დასავლეთ საქართველოში.
ხობის მონასტრის ეგვტერის კედელში ჩართული არქიტექტურული დეტალები — ნადავლი ჯიქეთიდან.
ვამეყმა ასევე „ურწმუნოებისა და ორგულობისათჳს“ დალაშქრა ჯიქეთი, დაანგრია „სიმაგრენი გაგარი და უღაღნი“, წამოიყვანა მძევლები და გამარჯვების ნიშნად წამოიღო მარმარილოს სვეტებითა და ფიქლები, რომლითაც ხობის ეკლესიას თავისი მშობლების ეგვტერი მიაშენა. ამ ამბის შესახებ მოთხრობილია საძვალის სამხრეთ კედლის წარწერაში:
„ქ. სახელითა ღმრთისათა ერისთავთერისთავმან და მანდატურთ უხუცესმან დადიანმან ვამეყ მამისა მათისა [პატ]რონისა ერისთავთერისთავისა დადიანისა გიორგის შედეგად მიუჴდა ჯიქეთ[ს] ურწმუნოებისა და ორგულობისათჳს, რათამცა მოემსახურა. და სძლო, შეურაცხ და უჴმარ იქმნა მათი სიმაგრენი, გაგარი და უღაღნი, ყოველნივე ძალითა მოირჭუნა. მრავალთა ჯიქეთისა პატრონთაგან მიუვალი მოარბივნა. რაოდენნი მოეწყო, მათი მძევალნი წამოასხნა და სხვანი აოტნა. მაშინ მოიღო სვეტნი და ფილაქნი ესენი მარმარილოსანი და მამათა-დედათა ლარნაკი და მისი და მარეხ[ისი] გააერთ[ა]. საუკუნემცა არს ჴსენებაჲ მათი.“
